تحلیل رنگ در نقاشی کودکان راهی برای شناخت آنها

توجه به نوع و تعداد رنگ در نقاشی کودکان می تواند ما را به تحلیل کلی از روحیات فرزندانمان برساند.زیرا رنگ ها معانی مختلفی دارند و زمانی که یک کودک به زنگ خاصی علاقه نشان می دهد یا فقط با یک رنگ نقاشی می کشد می تواند اطلاعاتی را به ما بدهد ، هنگامی که به رنگ های یک نقاشی نگاه می کنیم باید از تفسیر رنگ ها و اینکه چه چیزی و چه کسی با آن رنگ نقاشی شده است دقت کنیم .

نقاشی های کودکان پر از معناست و رنگ ها ، آدم ها ، درخت ها و خانه ها در نقاشی کودکان هر کدام معنای خاصی دارد . در تحلیل نقاشی کودک باید به تعداد و نوع رنگی که استفاده می شود و نیز این مورد که رنگ بر شکل غلبه دارد یا شکل بر رنگ و یا اینکه اصلا از رنگ استفاده شده یا نه، توجه کرد، با در نظر گرفتن دوران تکامل کودک می توان گفت میان نقش رنگ و زندگی عاطفی او حالتی موازی وجود دارد

رنگها و سنجش و شناخت کودکان

رنگ ها یکی از مهم ترین ملاک ها و معیارهای سنجش شخصیت و شناخت روح و روان کودکان است. رنگ همیشه وسیله ای برای بیان ارتباط، احساسات و عقاید بوده و هست، به طوری که می توان به زبان رنگ ها صحبت کرد. انتخاب رنگ توسط کودک به طور نسبی می تواند اطلاعات صحیحی در زمینه رفتارهای خانوادگی و نوع عملکرد خانواده ها در منزل بدهد.

به عنوان نمونه کودکانی که بیشتر از رنگ های تیره در نقاشی های خود استفاده می کنند، معمولا در خانه از آرامش کافی برخوردار نیستند و غالبا پس از بررسی، از مشاجرات پدر و مادر یا بداخلاقی والدین گله می کنند.(منبع)

>> خرید رنگ نقاشی در انواع و برندهای مختلف

تفسیر رنگ در نقاشی کودکان با توجه به سن آنها

کودکان با سن 3 تا 6 سال، معمولا از مدادهای رنگی در نقاشی هایشان بیشتر استفاده میکنند. حتی برای ترسیم اشکال هم، از مداد رنگی استفاده  کرده و از مداد مشکی استفاده نمی کنند. این امر، نشان دهنده تسلط جنبه عاطفی بر جنبه عقلانی، در این سن است.این اتفاق، کم کم در سنین بالای 7 سال، کمرنگ می شود.

کودکان به دلیل محدود بودن تکامل شان کمتر از بزرگسالان قوه تمیز دارند و قدرت تشخیص آنها بسیار دقیق نیست. اغلب اتفاق می افتد که کودک ۶ ساله رنگ آبی و بنفش یا قرمز نارنجی را با هم اشتباه کند؛ به همین دلیل او از رنگ های کاملاً واضح و شفاف بیشتر استفاده می کند. البته تخیلات و حالت های عاطفی او بیشتر تعیین کننده رنگ هاست . همچنین کودکان امکانات محدود رنگ را کوچک می شمارند وازان به شکل معصومانه ای استفاده می کنند بعدها در بزرگسالی وقتی قوانین رنگ را کامل شدند، آن را رها کرده و از طریق دیگر و علمی از آن استفاده می کنند.

کودکان در بالای 7 سال برای ترسیم اشکال از مداد مشکی استفاده می کنند و برای رنگ آمیزی اشکال از مدادهای رنگی کمک می گیرند.

در این حالت نباید آنها را برای استفاده از این رنگ های غیر متعارف سرکوب یا سرزنش کرد چرا که درپس این رنگها حرفهایی برای گفتن به مخاطب است مربیان باید آشنا به این مباحث باشند.

نکته ای که در هنگام بررسی روانشناسی رنگ در نقاشی کودکان وجود دارد این است که کودک  هنوز با قوانین رنگ ،عمق میدان دید یا روی هم قرار دادن رنگ ها آشنا نیست ولی دارای احساسات بی چون و چرا و فوری جهت به کارگیری رنگ های مختلف با زمینه های متضاد و نورانی است.

این یک نیروی غریزی است که خود به خود در کودک وجود دارد و دلیل آن زمانی است که کودک به اطراف جذب می شود. او از اولین روزهای زندگی اش اطراف را می شناسد و این قدرت تشخیص او را می توان در مجموعه عکس العمل های جسمی و عاطفی اومشاهده کرد؛ به همین دلیل است که استفاده از رنگها توسط کودک هرگز قابل مقایسه با بزرگسالان نیست.

>> خرید کاغذ و مقوا برای نقاشی و طراحی و …

عوامل کلیدی در تفسیر نقاشی کودک

• اولین برداشت :اولین نگاه به عکس کودک باعث می شود احساس افسردگی یا هیجان کنید؟ پاسخ به این سوال اولین سرنخ را از طرز فکر کودک به شما می دهد.
• کامل بودن:اگر نقاشی ناقص باشد یا شامل خطوط مردد باشد، نشان دهنده نیاز به تشویق است و کودکی ناامن را نشان می دهد. نقاشی های ناقص نشانه شخصیت تکانشی است. همچنین، بسیاری از اصلاحات و پاک کردن نشان دهنده سطح بالایی از اضطراب است.
• اندازه:اگر یک شی در اندازه بزرگ طراحی شود به این معنی است که مهم است و قدرت زیادی در ذهن کودک دارد. از این رو، یک شی کوچک برعکس است.
• موقعیت:جایی که کودک در حال نقاشی در صفحه است می تواند طرز فکر او را نشان دهد. به عنوان مثال، نقاشی در سمت چپ صفحه نشان دهنده یک کودک خجالتی و درونگرا است.
• رنگ ها:کودک رنگ را بر اساس روحیه و ذهن خود انتخاب می کند. رنگ زمانی قابل تفسیر است که در تمام نقاشی های کودک غالب باشد، نه فقط در یکی. این موردی است که در زیر به طور مفصل به آن خواهیم پرداخت!به طور کلی رنگ‌های روشن نشان‌دهنده آرامش و آرامش درونی هستند و بچه‌ها با احساساتشان مرتبط هستند. از سوی دیگر، رنگ های فشرده و متلاطم، به عنوان مثال. قرمز شدن شکلی که قبلا زرد شده بود، نشان دهنده درگیری و پریشانی درونی است.

هر رنگ در نقاشی کودکان نشانه چیست؟

رنگ ها تحت تاثیر عوامل جسمی و روانی هستند و در فرهنگ های مختلف معانی خاصی دارند.

از نظر روانی ۲ گروه رنگ های گرم نظیر قرمز، زرد و نارنجی و رنگ های سرد مانند سبز، آبی و بنفش با یکدیگر تفاوت عمیقی دارند.

رنگ های گرم، تحریک کننده اند و موجب فعالیت و جنب و جوش می شوند و نیز الهام بخش روشنی و شادی زندگی هستند؛ در حالی که رنگ های سرد نشان دهنده حالت های انفعالی، سکون و تلقین کننده غم و اندوه هستند و همچنین رنگ های خنثی مانند خاکستری استدلال، خودمختاری، حمله وری و تمایل به آغشته شازی را نشان می دهند.

• قرمز: کودکانی که از این رنگ استفاده می کنند، تمایل به برون ریزی احساسات دارند و عواطفشان را خیلی راحت بیان می کنند، حتی این رنگ می تواند عدم مهارشدگی آن ها را نشان دهد؛ در حقیقت رنگ های سرخ در ابتدا مورد توجه خردسالان است؛ اما در سال های بعد، نشان دهنده پرخاش جویی آنان است.(منبع)
• آبی: معرف زنانگی است و برعکس قرمز نشان دهنده حساسیت، ملایمت، صلح و آرامش است. افراط در استفاده از این رنگ معنای تسلیم پذیری دارد.
• بنفش: استفاده افراطی از رنگ بنفش، نشان دهنده اضطراب است.
• صورتی: نشان دهنده صلح، تعادل و توازن و نیز معرف عاطفه ای است که فاقد هوای نفس و پرخاشگری است؛ ضمنا این رنگ ملایمت و عطوفت را نیز نشان می دهد.
• زرد: این رنگ شکفتگی، پیشرفت، شادی و خوش بینی را نشان می دهد و اگر به شکل افراطی از آن استفاده شود، نشان دهنده نیاز به آزادسازی تنش های درونی است.
• سبز: تمایل به مورد محبت و توجه قرار گرفتن است. این رنگ مبنای تجربی دارد و در نقاشی کودکانی که اضطراب جدایی دارند و یا به شدت وابسته هستند، بیشتر دیده می شود.در برخی دیگر از تفاسیر، سبز در نقاشی کودکان معمولا نشانه سلامت است و تفسیر مثبت دارد زیرا بیانگر رشد و سرزندگی است و بر عکس ، سبز کم رنگ به بکر بودن و حساس بودن اشاره دارد و نشانگر نوعی تردید در آغاز کردن چیزی است . سبز تیره نشانه غلبه کردن است . سبز صفراوی علامت خطر و بیماری است .

• نارنجی: کودکی که از این رنگ در نقاشی استفاده می کند، هم میل به پیشرفت دارد و هم ممکن است کمی پرخاشگر و ناآرام باشد. افراط در استفاده از این رنگ، تحریک پذیری و ناآرامی فرد را نشان می دهد.
• سیاه: به معنای نفی رنگ و منبع، ترس، تشویش، وسواس و اضطراب است. کودکانی که در نقاشی خود تمایل به استفاده از این رنگ دارند، سعی دارند غم و ناامیدی و اضطراب را نشان دهند. ممکن است دلایل مختلفی وجود داشته باشد که یک کودک از رنگ سیاه بیش از حد در نقاشی هایش استفاده کند . کودک ممکن است افسرده یا ناراحت باشد که رنگ ها (احساسات ) را در رنگ سیاه پنهان می کند . به هر حال ، رنگ سیاه اغلب توسط کودکان نوپا و پیش دبستانی که در مرحله طغیان رفتارهای خشن و تلاش برای قدرت هستند استفاده می شود . اگر ما بفهمیم که چرا بعضی چیزها در رابطه با رفتار کودک سیاه است ، می توانیم واکنش مناسبی در قبال آن داشته باشیم و نباید مسایل را به یک احساس و احساس مخالف آن (مانند افسردگی و طغیان) تقسیم کنیم، در حالی که ممکن است این دو احساس به طور همزمان وجود داشته باشند .
• سفید: اگر کودکی با رنگ سفید نقاشی کند ، ممکن است در حال ابراز احساس پوچی و راکد ماندگی باشد . سفید، رنگی خنثی است و معنای آن، فقدان رنگ در نقاشی است که این امر، خلا عاطفی یا ناتوانی در برون ریزی عواطف را نشان می دهد.
• خاکستری: یک رنگ خنثی است و در صورتی که در نقاشی کودکان غالب باشد، ناتوانی در بروز احساسات را نشان می دهد.
• قهوه ای:  قهوه ای رنگی زمینی است و با «مادر زمین» همراه است . کودکانی که از رنگ قهوه ای در نقاشی های خود بسیار استفاده می کنند ، اغلب دارای احساسات پنهان و متناقض اند . ترجیح رنگ قهوه ای ممکن است نشان دهنده رابطه عمیق با مادر یا نیاز به گرمی ، ملایمت و امنیت باشد .

>> خرید بوم نقاشی از فروشگاه لوازم هنری گلدیس

جمعبندی تحلیل رنگ در نقاشی کودکان

روانشناسان تحقیقات زیادی در مورد تفسیر نقاشی های کودکان انجام داده اند. آنها معتقدند چون کودکان از احساسات خود آگاه نیستند و نمی توانند آنها را به زبان بیان کنند، نقاشی راه خوبی برای درک لایه زیرین ذهن کودکان است. از طریق شکل، شدت ضربات، رنگ، اندازه، موقعیت و غیره چیزی که کودک می‌کشد، ما می‌توانیم چیزهای زیادی درباره او مانند ترس‌ها، امیدها، رویاها یا شادی‌ها کشف کنیم. و شخصیت و رابطه آنها با دنیا را درک کنید.